|
|
پژوهش های دانش زمین، جلد ۴، شماره ۲، صفحات ۰-۰
|
|
|
| عنوان فارسی |
ارتباط دبی لبالبی با واحدهای ژئومورفیک در رودخانه های کوهستانی: مطالعه موردی، رودخانه لاویج در دامنه شمالی البرز مرکزی |
|
| چکیده فارسی مقاله |
این پژوهش اشکال و واحدهای ژئومورفیک کانال را در ارتباط با دبی لبالبی در رودخانه لاویج (استان مازندران) مورد شناسایی و فرایندهای تشکیل آنها مورد بررسی قرار می دهد. رودخانه اصلی به چندین بازه همگن تقسیم گردید و برای تمامی بازه‌ها عرض و عمق کانال لبالبی و شیب رودخانه اندازه گیری شد. در چندین سایت هم اندازه ذرات رسوبی اندازه‌گیری گردید.سپس ارتباط بین ابعاد کانال لبالبی، مساحت بالادست زهکشی، اندازه ذرات، شیب کانال، تنش برشی و قدرت رود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی‌ها نشان داد که در رودخانه لاویج، عرض کانال لبالبی در چالاب- خیزآب نسبت به واحدهای ژئومورفیک دیگر بزرگتر می‌باشد. همچنین تغییرات عرض کانال در مورفولوژی‌های آبرفتی (چالاب- خیزآب و سکو-چالاب) عمدتا تابع شرایط رسوبات درشت و تنگ شدگی عرض کانال می باشد. عامل تعیین کننده دیگر تغییرات عرض در جهت پایین دست، مساحت زهکشی می‌باشد و اندازه ذرات و تغییر شیب محلی تاثیر کمی در عرض کانال داشته است. در امتداد رودخانه لاویج، سایت های پرشیب تالوک با اندازه ذرات درشت محلی همراه است، در بازه های سکو-چالاب به دلیل اندازه درشت ذرات، هرز انرژی زیاد بوده و در نتیجه فرسایش قائم بستر محدود می شود. علاوه بر این، به نظر می رسد پاسخ فوری به شیب های محلی بالا، ناشی از درشت شدگی بار بستر می‌باشد. افزایش مساحت زهکشی قدرت جریان را تحت تاثیر قرار داده و قدرت جریان نیز بر روی عرض کانال تاثیر گذاشته است. همچنین بین قطر ذرات رسوبی و قدرت کل جریان همبستگی خوبی مشاهده نشد که این ممکن است ناشی از دینامیک سطح بستر به عنوان یک پاسخ به مصرف محلی جریان انرژی جنبشی باشد. در واقع در بستر رودخانه لاویج به دلیل در دسترس بودن قلوه سنگ و تخته سنگها برش عمودی محدود شده است و قدرت جریان نیز ممکن است عمدتا برای فرسایش کرانه و تعدیل عرض کانال صرف شود. نتایج گویای رابطه جالب بین تنش برشی در وضعیت لبالبی و تنش برشی بحرانی برای قطر D50 رسوبات می باشد. این یافته‌ها بیان می‌کند که شرایط شکل دهنده (دبی لبالبی)، تنش برشی مناسب برای حرکت D50 رسوبات سطحی یا قطرهای ریزتر را در امتداد کانال ایجاد می کند. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
|
|
| عنوان انگلیسی |
|
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
In the study forms and channel geomorphic units in related to a bankfull discharge of the Lavij river (Mazandaran Province) were investigated and their processes were studied. The main river was divided into several homogeneous reach and measured the width and depth of the channel in bank full stage and slope of the river for the entire reaches. Sediment particle size was measured at several sites.The relationships between the bankfull channel size, upstream drainage area, particle size; channel slope, shear stress and stream power were analyzed. The results showed that in the Lavij River, bank full width in pool-riffle is larger than other geomorphic units. Variations in channel widths for alluvial morphologies (pool-riffle, step pools) are likely to be more conditioned by coarse sediments and lateral constrictions. Another determining factor of the downstream width variation is drainage area and particle size and local slope variation has little effect on the channel width. Along the Lavij River, high gradient sites of the thalweg are associated with local coarse grain sizes, in the step pools reaches due to the large size of the particles to limit vertical bed erosion because of the rate of flow. Moreover, in the Lavij River, the immediate response to local high slopes seems to be the bed coarsening. The increase in drainage area strictly affects stream power, and also has affected the stream power on channel width. Also it is not a good correlation between sediment grain size and total stream power which might suggests a dynamic adjustment of the bed surface as a response to local expenditure of flow kinetic energy. In fact, in the Lavij river channel bed has limited vertical incisions because of the availability of large cobbles and boulders. Stream power (Ω) might be mostly expended in lateral bank erosion and to width adjustment. Results indicate an interesting correspondence between the shear stress at bankfull and critical shear stresses for D50. These findings showed that the formative conditions (bankfull discharge) generate, along the channel, shear stresses competent to mobilize the surface sediment D50 or finer diameters. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
|
|
| نویسندگان مقاله |
صدرالدین متولی |
دانشگاه شهید بهشتی
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهید بهشتی (Shahid beheshti university)
محمد مهدی حسین زاده | mohammad mehdi
دانشگاه مازندران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه مازندران (Mazandaran university)
رضا اسماعیلی |
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://esrj.sbu.ac.ir/article/view/2541 |
| فایل مقاله |
اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1384/article-1384-460182.pdf |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
علوم پایه |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|