رهیافت‌های سیاسی و بین المللی، جلد ۷، شماره ۲، صفحات ۳۴-۶۷
عنوان فارسی گفتمان سلفی معاصر در جهان عرب؛ زمینه های خیزش و منظومه معنایی
چکیده فارسی مقاله گفتمان سلفی با وجود آن­که با منازعه درون­گفتمانی و برون­گفتمانی درگیر است، اما از زمان وقوع جنبش‌های انقلابی عربی تاکنون توانسته از حوزه گفتمان­گونگی خارج شود. این­که کدام زمینه­ها باعث خارج شدن گفتمان سلفی از حاشیه شده و منظومه معنایی و موانع فراروی تبدیل این گفتمان به گفتمان مسلط چیست، سؤال اصلی مقاله حاضر است. فرضیه این مقاله این است که کنش­گران گفتمان سلفی، طی یک دهه اخیر، با استفاده از فرصت‌های معناساز مهمی چون شکست پروژه انقلاب و وحدت عربی، شکست از اسرائیل، تقویت اقتدارگرایی و فاصله گرفتن از دموکراسی و حرکت به سمت نظام سرمایه‌داری لیبرال، حمایت برخی حکومت­های عربی و نیز انقلاب ارتباطات، از حاشیه به متن آمده‌اند و با تکیه بر مبانی فقهی گفتمان سلفی، اعتبار و دست­رسی این گفتمان را گسترش داده، نظام معنایی نسبتاً منسجمی ارائه کرده، بخش زیادی از جوامع عربی را سوژه خود ساخته یا برخی دیگر را دچار چندپارگی هویتی کرده و از سوژگی گفتمان‌های سیاسی رقیب خارج کرده‌اند. سلفیه توانسته است با مفصل‌بندی دال‌های «اجتهاد»، «اتباع»، «نص»، «سلف صالح»، «سنت نبوی»، «نجات مؤمنان» و «تکفیر»، پیرامون دال مرکزی «توحید»، گفتمانی منسجم و متمایز از سایر گفتمان‌های موجود در عرصه جهان عرب ایجاد کرده و با بهره‌گیری از زمینه‌های اجتماعی و سیاسی و حمایت‌های حکومت‌های عربی، سوژه‌های بیش­تری را به­سوی خود جذب کند. اما این گفتمان، در درون با منازعات داخلی جدی روبه‌رو بوده و ‌خرده‌گفتمان‌هایی متفاوت با تفاسیری متناقض از آن، سر برآورده‌اند. ضعف برخی از تزهای سلفی و ناتوانی آن در همراهی با خیزش فکری و رقابت فرهنگی، به­ویژه در دوران جهانی‌شدن و سرعت و انقلاب اطلاعاتی، چالش‌های عمده پیش روی سلفیه است. این گفتمان، به جای آن­که برای حل مشکلات زندگان تلاش کند، در حل مشکلات مردگان باقی مانده است. ابزار تحلیل در این پژوهش، منظومه مفاهیم تحلیل گفتمان لاکلاو و موفه است. 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله گفتمان سلفی معاصر، زمینه‌ها، منظومه معنایی، تحلیل گفتمان،
عنوان انگلیسی
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله مهدی عوض پور |
استاد گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهید بهشتی (Shahid beheshti university)

منصور میراحمدی |
استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه یاسوج (Yasouj university)

حمداله اکوانی |
استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی

علی مختاری |


نشانی اینترنتی http://piaj.sbu.ac.ir/article/view/18036
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/848/article-848-453584.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده مقالات
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات