|
|
شناخت، جلد ۲، شماره ۲، صفحات ۰-۰
|
|
|
| عنوان فارسی |
تحول مفهوم سنجش‌ناپذیری نزد تامس کوهن و مقایسه‌پذیری نظریه‌های علمی رقیب |
|
| چکیده فارسی مقاله |
سنجش‌ناپذیری مفهومی است که با کسانی چون تامس کوهن و پل فایرابند وارد ادبیاتِ فلسفه‌ی علم معاصر شد. در این میان تعابیر کوهن از این مفهوم از اهمیت بیشتری برخوردارند. بحث در باب این موضوع، با مباحث معناشناسی و روش-شناسی پیوند دارد، و مبحثی چون امکان ترجمه میان زبان‌ها را پیش می‌کشد. مروری بر آثار کوهن نشان می‌دهد که او طی چند دهه تعابیر متفاوتی از مفهوم سنجش‌ناپذیری میان نظریه‌های علمی را ارائه داده است، حال آن که غالباً او را با ایستار اولیه‌اش می‌شناسند؛ ایستاری حداکثری که سنجش‌پذیری پارادایمها و کلان-نظریه‌های علمی را رد می‌کند. این ایستارچالشهای بسیاری را در فلسفه‌ی علم معاصر برانگیخته است. برخی از پژوهشگران بر این باورند که کوهن به مرور از ایستار افراطی اولیه‌اش فاصله گرفته و در ایستارهای متأخرترش گونه‌ای مقایسه‌پذیری در میان پارادایمها و نظریه‌های علمی را به رسمیت شناخته است. در این مقاله با نگاهی به آثار گوناگون کوهن و با تکیه بر رویکرد هوارد سنکی، طبقه‌بندی جامعی از جنبه‌ها و شکل‌های گوناگون سنجش‌ناپذیری ارائه می‌گردد، و سیر تحول تعابیر گوناگون این مفهوم نزد کوهن بررسی و نشان داده می‌شود که او در ایستارهای متأخرش سنجش‌ناپذیری را صرفاً به ترجمه‌ناپذیری میان برخی از اصطلاحات انواع طبیعی محدود کرده است. این امر نشان می‌دهد که علم تجربی و روند گزینش در میان نظریه‌های علمی عقلانی است و امکان مقایسه‌ی نظریه های علمی رقیب فراهم است. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
|
|
| عنوان انگلیسی |
|
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Incommensurability is a concept that entered into the literature of contemporary philosophy of science through Thomas Kuhn and Paul Feyerabend. Any discussion of this concept is related to semantics and methodology, and brings up a debate on the possibility of translation between languages. A review of Kuhn’s works shows that, over several decades, he has presented different interpretations of the incommensurability of scientific theories, while he is mainly well-known for his early excessive position, emphasizing incommensurability between scientific mega-theories and paradigms. Indent Such a position has caused challenges in contemporary philosophy of science. Some scholars argue that Kuhn has gradually moved away from his early position, so that he has recognized, in his later positions, a kind of comparability of scientific theories and paradigms. This paper, making use of Howard Sankey’s approach, presents a comprehensive classification of different features and variants of Kuhn’s conception of incommensurability, examines the change of this concept in his philosophy of science, and shows that he, in his later positions, has restricted incommensurability to untranslatability between some terms of natural kinds. This, showing the rationality of empirical science and the process of selection between scientific theories, would make possible to do comparison between rival scientific theories. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
|
|
| نویسندگان مقاله |
موسی اکرمی |
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات (Islamic azad university science and research branch)
مهدی باقری اصل | bagheri asl
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://kj.sbu.ac.ir/article/view/2271 |
| فایل مقاله |
اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/927/article-927-444317.pdf |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
تاریخ فلسفه |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|