آینه معرفت، جلد ۸، شماره ۲، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی تجرد خیال و لوازم فلسفی و کلامی آن
چکیده فارسی مقاله از منظر حکمای مشاء، قوه خیال، حالّ در روح بخاری است که امری مادی اما لطیف می‌باشد و به تبع، صور خیالی نیز امری مادی و منطبع در قسمتی از مغز هستند. سهروردی به خاطر وجود صور خیالی عظیم و با توجه به محال بودن انطباع کبیر در صغیر، این امر را نادرست می‌دانست و جایگاه صور خیالی را عالم مُثل مُعَلقه می‌داند، عالمی که بالاتر از عالم ماده و پایین‌تر از عالم عقول و مُثل افلاطونی است؛ اما از نظر او نیز قوه خیال، امری مادی و فقط مظهر (و نه محل) آن صور است و نور مدبر بر اثر اشراق بر آن می‌تواند صور مذکور را در همان عالم مثل معلقه ببیند. در عرفان نظری، عالم مُثل مُعَلقه را مثال منفصل یا مطلق و سایه آن را در موجودات مادی، مثال متصل یا مقید می‌‌نامند. ملاصدرا بر اساس مبانی حکمت متعالیه، نظریه حرکت جوهری و اتحاد علم و عالم و معلوم، برای اولین بار دلایلی برای تجرد قوای ادراکی و از جمله قوه خیال بیان نموده و از آن در تبیین مسائلی چون معاد جسمانی، اثبات عالم خیال، چیستی وحی، رؤیا و تأویل استفاده کرده است. سیر تحقیق چنین است که ابتدا به نظرات مکاتب مشاء، اشراق و عرفان نظری در مورد قوه خیال و عدم تجرد آن اشاره می کنیم. در ادامه، آن دسته از مبانی وجودشناسی و نفس‌شناسی حکمت متعالیه که برای فهم براهین تجرد نفس لازم است، ذکر خواهد شد و سپس استدلا‌‌ل‌های ملاصدرا دسته‌بندی و بررسی می‌شوند. در پایان، به برخی از نتایج این نظریه در تبیین خلاقیت نفس، معاد جسمانی و حشر نفوس متوسط، وجود عالم مثال متصل، ماهیت وحی، چیستی تأویل متعالیه و رابطه نفس و بدن می پردازیم. از نگاه ما نظریه تجرد قوه خیال بر مبانی محکمی استوار است و از استدلال‌های متقنی برخوردار و برای حل مسائل مهمی تواناست.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله رضا اکبریان |
داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس

حسن مرادی |


نشانی اینترنتی http://jipt.sbu.ac.ir/article/view/2028
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/569/article-569-442668.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات