|
علوم محیطی، جلد ۱۴، شماره ۳، صفحات ۰-۰
|
|
|
عنوان فارسی |
عوامل تأثیرگذار بر بهکارگیری اقدامات مرتبط با مدیریت پایدار منابع آب در بین کشاورزان شهرستان کمیجان، استان مرکزی |
|
چکیده فارسی مقاله |
سابقه و هدف: با توجه به بحران روزافزون محدودیت منابع آبی، مدیریت صحیح منابع آب و افزایش کارایی مصرف آب، بهویژه در بخش کشاورزی که بیشترین نرخ مصرف آب را دارد، اجتنابناپذیر است. در واقع، مدیریت منابع آب هسته اصلی راهبردهای صرفهجویی در منابع آب به شمار میرود. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهشهای پرشماری در این زمینه انجام شده است. در این راستا، هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل تأثیرگذار بر بهکارگیری اقدامات مرتبط با مدیریت پایدار منابع آب در بین کشاورزان شهرستان کمیجان استان مرکزی بود. مواد و روشها: جامعه آماری این تحقیق تمامی سرپرستان خانوارهای کشاورزی مناطق روستایی شهرستان کمیجان بود (5100=N) که 300 نفر از آنان با استفاده از روش نمونهگیری چندمرحلهای انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه محققساخته بود که روایی محتوایی آن با نظرسنجی از متخصصان مورد تأیید قرار گرفت و روایی سازه و پایایی آن نیز از طریق بررسی برازش مدل در سه سطح مدل اندازهگیری، مدل ساختاری و مدل کلی بهدست آمد. برای تجزیهوتحلیل دادهها از تکنیک چندمتغیره مدلسازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزارهای SPSS و Smart PLS انجام شد. نتایج و بحث: در این تحقیق ترتیب، فرضیههای تحقیق بر اساس این مدل آزموده شد. نتایج آمار توصیفی نشان داد کشاورزان مورد مطالعه از میانگین سنی و سابقه کار کشاورزی بالا (بهترتیب 21/54 و 9/28 سال) و سطح تحصیلات پایین (7/81 درصد کمتر از دیپلم) برخوردارند. چاه نیمهعمیق، قنات و چاه عمیق بهترتیب با 43، 3/28 و 21 درصد منبع اصلی آب برای بهرهبرداران است و 6/7 درصد آنها نیز از ترکیب آب قنات و حداقل یک منبع دیگر استفاده میکنند. آبیاری سنتی شیوه غالب آبیاری است (3/89 درصد) و تنها بهرهبرداران اندکی از روشهای نوین آبیاری استفاده میکنند. همچنین، نتایج نشان داد بیشتر کشاورزان (4/90 درصد) در سطح متوسط و کمتر اقدامات مرتبط با مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی را بهکار میگیرند. بر اساس نتایج تحقیق، متغیرهای عوامل ترویجی (p-value=0.01، β=0.203)، عوامل آموزشی (p-value=0.01، β=0.299)، عوامل مشارکتی (p-value=0.01، β=0.223) و عوامل حمایتی (p-value=0.01، β=0.220) اثر مثبت و معناداری بر متغیر وابسته دارند. در مجموع، این چهار متغیر در حدود 1/41 درصد از واریانس میزان بهکارگیری اقدامات مرتبط با مدیریت پایدار منابع آب در بین کشاورزان را تبیین میکنند. نتیجهگیری: با توجه به نتایج این تحقیق میتوان بیان داشت که مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی نیازمند یک رویکرد چندوجهی است و مجموعهای از اقدامات فنی، اقدامات زراعی، اقدامات تکنولوژیکی، اقدامات کنترلی و اقدامات بازسازی را شامل میشود. نگاه تکبعدی و نداشتن رویکرد نظاممند میتواند بهطور قابل توجهی منجر به کاهش اثربخشی برنامههای مدیریت منابع آب کشاورزی شود. |
|
کلیدواژههای فارسی مقاله |
|
|
عنوان انگلیسی |
|
|
چکیده انگلیسی مقاله |
|
|
کلیدواژههای انگلیسی مقاله |
|
|
نویسندگان مقاله |
سمیرا افشاری | samira afshari گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان. سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه زنجان (Zanjan university)
حیدر قلی زاده | heidar gholi zadeh گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان. سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه زنجان (Zanjan university)
روح اله رضایی | rouh allah rezaei گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان. سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه زنجان (Zanjan university)
حسین شعبانعلی فمی | hossein shabanali fami پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تهران (Tehran university)
|
|
نشانی اینترنتی |
http://scj.sbu.ac.ir/index.php/EnvironmentalScience/article/view/16537 |
فایل مقاله |
اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/964/article-964-380380.pdf |
کد مقاله (doi) |
|
زبان مقاله منتشر شده |
fa |
موضوعات مقاله منتشر شده |
|
نوع مقاله منتشر شده |
مقالات |
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|