علوم محیطی، جلد ۱۴، شماره ۳، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی کاربرد رویکرد ترکیبی تصمیم‌گیری چندشاخصه برای مدیریت جنگل‌های هیرکانی
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: امروزه پدیده تخریب جنگل‌ها به‌عنوان یکی از موضوعات پراهمیت در مدیریت جنگل‌ها، توجه جدی محققان را به خود جلب کرده است. تاکنون تلاش‌های زیادی برای شناسایی عوامل تخریب جنگل‌ها انجام شده و راهکارهای اجرایی مؤثری برای کاهش آن پیشنهاد شده است. این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه‌بندی عوامل تخریب جنگل‌های هیرکانی در شمال ایران انجام شده است. نتایج این پژوهش می‌تواند مبنایی برای درک شرایط پیش روی مدیریت جنگل‌های هیرکانی باشد و به مدیران کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشند. مواد و روش‌ها: در این پژوهش برای شناسایی و رتبه‌بندی عوامل تخریب از تصمیم‌گیری گروهی استفاده شد. بدین منظور دو نوع پرسش‌نامه طراحی شد. به کمک پرسش‌نامه‌ی اول معیارهای مؤثر بر تخریب جنگل‌های هیرکانی شناسایی شد. پرسش‌نامه دوم باهدف مقایسه‌های زوجی تهیه شد. سپس به کمک روش‌های AHP،TOPSIS ، ELECTRE III و SAW از اطلاعات به ‌‌دست‌آمده از پرسش‌نامه‌ی دوم برای رتبه‌بندی عوامل تخریب استفاده شد. در آخر برای رسیدن به رتبه‌بندی دقیق، به کمک روش‌های ادغامی، رتبه‌بندی نهایی انجام شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد وزن عوامل تخریب انسانی بسیار بیشتر از وزن عوامل تخریب طبیعی است. این نکته نشان می‌دهد درصد زیادی از تخریب جنگل‌های هیرکانی حاصل مدیریت نادرست این جنگل‌ها است و می‌توان بسیاری از عوامل تخریب انسانی را متوقف یا تعدیل کرد. عوامل تخریب طبیعی کمتر تحت کنترل هستند ولی آثار آن را می‌توان تعدیل کرد. در مورد عوامل تخریب انسانی برداشت غیرمجاز چوب صنعتی، تعرض به عرصه‌های جنگلی، حضور دام در جنگل و برداشت چوب در قالب طرح مهم‌ترین عوامل تخریب انسانی بودند. پس ‌از این عوامل، برداشت چوب برای تأمین سوخت، آتش‌سوزی عمدی یا اشتباهی، جایگزینی زودهنگام مدیریت‌ها، بهره‌برداری غیراصولی از جنگل و فعالیت‌های عمرانی (جاده‌سازی) عوامل تخریب جنگل‌های هیرکانی بودند. مهم‌ترین عوامل تخریب طبیعی به‌ترتیب خشک‌سالی، آفات و آتش‌سوزی طبیعی بودند. در هر چهار روش رتبه‌بندی AHP، TOPSIS، ELECTRE III و SAW رتبه‌های اول تا چهارم به‌ترتیب به تعرض به عرصه‌های جنگلی، حضور دام در جنگل، برداشت غیرمجاز چوب از جنگل و برداشت چوب برای تأمین سوخت اختصاص داشت. این موضوع نشان می‌دهد رتبه‌بندی این عوامل از پایداری بالایی برخوردار است و درمجموع فاصله وزنی این عوامل نسبت به عوامل بعدی زیاد بود که نشان از شدت تأثیر این عوامل بر تخریب جنگل‌های هیرکانی دارد. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد، موفقیت در طرح‌های حفاظت از جنگل‌های هیرکانی وابسته به همکاری‌های همه‌جانبه جوامع بومی است؛ زیرا بسیاری از تهدیدهای زیست‌محیطیو تخریب جنگل‌ها نتیجه فعالیت‌های انسانی است و موفقیت در بسیاری از طرح‌های منابع طبیعی و زیست‌محیطی در گرو در نظر گرفتن جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی مرتبط با جامعه بومی ساکن در منطقه است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله مرضیه حجاریان | marzieh hajarian
گروه جنگلداری

امید حسین زاده | omid hossein zadeh
دانشکده منابع طبیعی

فرانگیز خالدی کوره | farangiz khaledi کوره
دانشگاه ارومیه
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه ارومیه (Urmia university)

نشانی اینترنتی http://scj.sbu.ac.ir/index.php/EnvironmentalScience/article/view/16528
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/964/article-964-380375.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده مقالات
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات