تاریخ ادبیات، جلد ۱۶، شماره ۲، صفحات ۲۰۵-۲۲۲
عنوان فارسی «بَی رام‌شهر»، لقبی ساسانی در شاهنامه
چکیده فارسی مقاله شاهنامه­ شناسان آرام  آرام در تصحیح شاهنامه می­کوشند و در این کار از زبان­ها و اسناد پیش از اسلام نیز  گاهی یاری می­خواهند. طبیعی است که در شاهنامه مخصوصاً بتوان انعکاسی از احوال دوران ساسانیان و الفاظ و اصطلاحات رایج در حکومت آنان را یافت. در این مقاله کوشش شده است تا با بررسی چند نامه از شاهان ساسانی یا خطاب به ایشان، که در آنها چند لقب و عنوان به شکل قالبی تکرار شده، و همچنین مقابلۀ نسخه­های شاهنامه، یک لقب ساسانی، که به نظر نویسندگان از نظر مصحّحان شاهنامه پنهان مانده، پیدا شود و اصل آن در اسناد ساسانی معلوم گردد. این لقب «بی رام­شهر» است که در نسخه­ها و چاپ­های شاهنامه به چند شکل نقل شده و در بهترین چاپ­های شاهنامه، مخصوصاً در چاپ خالقی و همکاران او، به شکل «پدرام­شهر» درآمده است. در پایان بحث، با ذکر دلایل روشن، در اثبات این نکته نیز کوشش شده که «مهست»، که در همان نامه­ها، باز به همان شکلی قالبی، در کنار «بی رام­شهر» تکرار شده، چیزی نیست جز تصحیف «مزدیسن»، ولی این تصحیف از فردوسی یا کاتبان شاهنامه نیست و مدت­ها پیش از او در نقلِ اسنادِ ساسانی به خط عربی  و فارسی عارض شده بوده و به همان صورت به شاهنامۀ ابومنصوری و شاهنامۀ فردوسی وارد شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله شاهنامه، تصحیح متن، عبارات قالبی، القاب شاهان ساسانی، کتیبه‌های ساسانی، سکه‌های ساسانی، مهرهای ساسانی،
عنوان انگلیسی Bay rāmšahr, a Sasanian Title in the Shahnama
چکیده انگلیسی مقاله Scholars are slowly trying to re-edit the Shahnama and in this, they sometimes ask for help from pre-Islamic languages ​​and documents. It is natural to find in the Shahnama reflections of the conditions of the Sassanid era and administrative terms common in that period. In this article, an attempt has been made to identify a Sasanian title, which seems not to have been recognized by the editors, by examining some letters from Sasanian kings or addressed to them, recorded in the Shahnama, in which several titles and epithets are repeated in a formulaic form. For this purpose, it has been tried to check the manuscripts of the Shahnama carefully and to show the origin of the title in the Sasanian documents. This title is “Bay rāmšahr”, recorded in the best editions of the Shahnama, especially in Khaleghi’s edition as “padrām-shahr”. At the end of the discussion, an attempt has been made to prove that “mahast”, which is repeated in the same letters next to “bay rāmšahr”, again in a formulaic form, is nothing but a corruption of the term “mazdēsn”. But this corruption is not from Ferdowsi or the scribes of the Shahnama. This happened most probably long before the composition of the Shahnama in the transmission of Sasanian documents to Arabic and Persian script and with the same form found its way to Abu Mansuri’s and Ferdowsi’s Shahnama.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله شاهنامه, تصحیح متن, عبارات قالبی, القاب شاهان ساسانی, کتیبه‌های ساسانی, سکه‌های ساسانی, مهرهای ساسانی
نویسندگان مقاله سیّد احمد رضا قائم مقامی |
استادیار گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران، دانشگاه تهران، ایران

امیر ارغوان |
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان‌های باستانی ایران، دانشگاه تهران، ایران

نشانی اینترنتی https://hlit.sbu.ac.ir/article_104318_c82abb03ab38c6f69f843e4712473f86.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات