تاریخ ادبیات، جلد ۱۰، شماره ۲، صفحات ۹۹-۱۱۲

عنوان فارسی از ترجمه تا تألیف (مقایسه ساختاری محتوایی دو ترجمۀ کتاب عوارف‌المعارف)
چکیده فارسی مقاله فنّ ترجمه در بنای فرهنگ‌های بشری تأثیری غیر قابل انکار داشته است، تا بدان‌جا که برخی ترجمه را عامل اصلی رنسانس اسلامی در سده چهارم و رنسانس اروپایی در سده شانزدهم می‌دانند. بدون تردید ترجمه در شکل‌گیری و رشد و بالش نثر عرفانی در زبان فارسی سخت مؤثر بوده است؛ به‌ویژه در تألیف و تدوین متون متمکّن نثر عرفانی که با ترجمه شرح التّعرف آغاز شد. چند متن متمکّن و سازمانی هستند که پیوسته مورد عنایت صوفیان بوده‌اند. همین اقبال بدان‌ها موجب شده که دو نوع ترجمه کاملاً آزاد و فرآوری‌شده در حدّ تألیف از آن‌ها انجام پذیرد. یکی از آن‌ها رساله قشیریه است و دیگری کتاب عوارف‌المعارف سهروردی است که از همان زمان حیات نویسنده سخت مورد اقبال قرار گرفته و چندین ترجمه و تعلیقه بر آن نوشته شده است. در مقال حاضر به معرفی و مقایسه دو ترجمه مهم که یکی ترجمه‌ای نسبتاً آزاد است، لیک اگر از برخی کاستی‌ها و افزوده‌های آن چشم بپوشیم هم‌چنان وفادار به اصل عربی بوده است و آن ترجمه اسماعیل بن عبدالمؤمن اصفهانی است و دیگر ترجمه‌ای که قدما از آن در ذیل عوارف‌المعارف به عنوان ترجمه آن یاد کرده‌اند، ولی مصحّح کتاب، آن را تألیفی مستقل می‌شمارد و آن مصباح‌الهدایه و مفتاح الکفایه است. پس از اشارت به اهمیّت فنّ ترجمه و انواع آن و معرفی اصل کتاب عوارف‌المعارف و مؤلف آن، و معرفی مختصر دو ترجمه مورد بحث، به مقایسه و نتیجه‌گیری در این باره پرداخته‌ایم.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ترجمه، تصوّف، مصباح‌الهدایه، عوارف‌المعارف، نثر عرفانی،

عنوان انگلیسی نقش ترجمه در میراث نوشتاری تصوّف ایران (با تکیه بر دو ترجمة کتاب عوارف‌المعارف)
چکیده انگلیسی مقاله فنّ ترجمه در بنای فرهنگ‌های بشری تأثیری غیر قابل انکار داشته است، تا بدان‌جا که برخی ترجمه را عامل اصلی رنسانس اسلامی در سدة چهارم و رنسانس اروپایی در سدة شانزدهم می‌دانند. بدون تردید ترجمه در شکل‌گیری و رشد و بالش نثر عرفانی در زبان فارسی سخت مؤثر بوده است؛ به‌ویژه در تألیف و تدوین متون متمکّن نثر عرفانی که با ترجمة شرح التّعرف آغاز شد. چند متن متمکّن و سازمانی هستند که پیوسته مورد عنایت صوفیان بوده‌اند. همین اقبال بدان‌ها موجب شده که دو نوع ترجمة کاملاً آزاد و فرآوری‌شده در حدّ تألیف از آن‌ها انجام پذیرد. یکی از آن‌ها رسالة قشیریه است و دیگری کتاب عوارف‌المعارف سهروردی است که از همان زمان حیات نویسنده سخت مورد اقبال قرار گرفته و چندین ترجمه و تعلیقه بر آن نوشته شده است. در مقال حاضر به معرفی و مقایسة دو ترجمة مهم که یکی ترجمه‌ای نسبتاً آزاد است، لیک اگر از برخی کاستی‌ها و افزوده‌های آن چشم بپوشیم هم‌چنان وفادار به اصل عربی بوده است و آن ترجمة اسماعیل بن عبدالمؤمن اصفهانی است و دیگر ترجمه‌ای که قدما از آن در ذیل عوارف‌المعارف به عنوان ترجمة آن یاد کرده‌اند، ولی مصحّح کتاب، آن را تألیفی مستقل می‌شمارد و آن مصباح‌الهدایة و مفتاح الکفایة است. پس از اشارت به اهمیّت فنّ ترجمه و انواع آن و معرفی اصل کتاب عوارف‌المعارف و مؤلف آن، و معرفی مختصر دو ترجمة مورد بحث، به مقایسه و نتیجه‌گیری در این باره پرداخته‌ایم.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله ترجمه, تصوّف, مصباح‌الهدایه, عوارف‌المعارف, نثر عرفانی

نویسندگان مقاله حبیب الله عباسی |
استاد دانشگاه خوارزمی


نشانی اینترنتی https://hlit.sbu.ac.ir/article_98891_c489d91b54ce4360cf427f5432f021ad.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات