تاریخ ادبیات، جلد ۱۰، شماره ۲، صفحات ۵-۳۴
عنوان فارسی تأملی در تصویر‌‌های دانش‌بنیاد شعر انوری (مطالعه‌ی موردی: بررسی سه دانش نجوم، موسیقی و طب در ۵۱ قصیده‌ی انوری)
چکیده فارسی مقاله شعر کلامی است مخیّل؛ یعنی آفرینش نگاره­هایی که برساخته­ی انگاره­های شاعرانه­اند، بوسیله­ی واژگان بر گستره­ی دو محور هم­نشینی و جانشینی زبان و دست­بردن هنرور در سطح کلام و بیان پدیدار می­شود. از قرن ششم، توأمان با تغییر در سیاق سخن­سرایی و حضور اصطلاحات دانش­های گوناگون در صورخیال شعر، برخی شاعران، اساس تصویرآفرینی شعر خود را برعناصر علوم نهادند. انوری در زمره­ی شاعرانی ا­ست که شالوده­ی تصویرهای شعرش را بر اصطلاحات دانش­های مختلف نهاده. این جستار که به شیوه­ی کتابخانه­ای نوشته شده، ضمن بررسی اصطلاحات سه دانش نجوم، موسیقی و طب در دیوان انوری می­کوشد تا به این پرسش­ها پاسخ دهد: 1ـ بسامد اصطلاحات هر یک از دانش­ها به ترتیب کدام است؟ 2ـ میان اصطلاحات علمی و دیگر واژه­های بیت در محور همنشینی و از لحاظ بلاغی چه ارتباطی وجود دارد؟ 3ـ انوری با چه شگردهایی، اصطلاحات مربوط به هریک از سه دانش مزبور را در تصویرهایش بازتابانده است؟ نتیجه­ی پژوهش نشان می­دهد که بیشتر تصویرسازی­های انوری با بهره­گیری از عناصر علم هیئت بوده است و سپس اصطلاحات دانش موسیقی و در آخر اصطلاحات طبی. با تجزیه­ی تصویرهای دانش­بنیانِ شعر انوری، ارتباط معناداری در محور هم­نشینی و شبکه­ی درهم تنیده­ای از تلفیق واژه­ها و اصطلاحات سه دانش نجوم، موسیقی و طب با شگردهای بیانی و بدیعی مشاهده می­شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تصویر- انوری- دانشگرایی- نجوم- طب- موسیقی،
عنوان انگلیسی A reflection on the images of Anvari’s knowledge-based poetry (Case study: A study of three fields of astronomy, music and medicine in 51 odes of Anvari)
چکیده انگلیسی مقاله Poetry is an imaginative speech; i.e., it is the creation of images that are constructed by poetic ideas, and emerges through the artist’s manipulation in speech and expression on the vastness of two synchronic and diachronic axes by means of words. Since the sixth century, coupled with changes in the context of oratory and the presence of terms from various sciences in rhetoric and imagery of poetry, some poets laid the basis of imagery of their poetry on the scientific elements. Anvari is among the poets who laid the foundations of images of his poetry on terms from various fields of knowledge. This article, written through library research method, tries to answer these questions while investigating terms from astronomy, music and medicine used in Anvari’s collection of poems: (a) what is the frequency of terms from each field? (b) what rhetorical and synchronic differences are there between scientific terms and other words in each line? (c) through what techniques has Anvari reflected the terms related to each of the three aforementioned fields is in his images? Research results demonstrate that most of Anvari’s imageries have been created employing elements mostly from astronomy, then music, and lastly medicine. Analysis of knowledge-based images in Anvari’s poetry illustrates a significant relationship in synchronic axis, and an interconnected network of combination of words and expressions from astronomy, music and medicine along with rhetorical and diction techniques is observed.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله تصویر- انوری- دانشگرایی- نجوم- طب- موسیقی
نویسندگان مقاله شهرام احمدی |
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

مصطفی میردار رضایی |
دانشجوی دکتری دانشگاه مازندران

نشانی اینترنتی https://hlit.sbu.ac.ir/article_98889_3ad00283b62ecc2c9d94f82bc5414679.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات