صفه، جلد ۱۶، شماره ۳-۴، صفحات ۶-۰
عنوان فارسی واحه، جنبه‌های بوم‌شناختی و پایداری در پردازش محیط و منظر
چکیده فارسی مقاله چکیده می‌دانیم که «واحه»، در مقیاس‌های مختلف، ریشه در تاریخ اسکان به‌ویژه در سرزمین‌های گرم و خشک جهان دارد. به‌علاوه، براساس مطالعات شرایط بوم‌شناختی و پایداری، جنبه‌های کالبدی و بافت (طبیعی و مصنوع) و نهایتاً ارزش‌های فرهنگی از جمله مهم‌ترین ویژگی‌ها در کلیت واحه به شمار می‌آید. با توجه به این مشخصه‌ها و در روند فزاینده توسعه روستاها و شهرهای مناطق گرم و خشک، بررسی جنبه‌های گوناگون مصادیق و الگوهایی چون واحه اهمیت دارد. این اهمیت به‌ویژه به لحاظ چگونگی پایداری عناصر طبیعی، ویژگی‌های خرداقلیم، ارزش‌های بوم‌شناختی، کیفیت فضایی محیط باز و پردازش منظر پررنگ‌تر می‌شود. در مقیاس ایران نیز که ضمن داشتن سرزمینی وسیع و سیمایی متنوع، بهره‌مند از فرهنگ و تمدنی کهن است، واحه‌ها و زیست‌بوم‌های بیابانی نقش بسیار مهمی دارد. بر این اساس ویژگی‌های واحه، که در فرهنگ و الگوهای زیستی این سرزمین معرف نوعی یکپارچگی فضایی و پیوند کلی میان ارزش‌ها در عین کثرت و تنوع اجزای درونی خرداقلیم است، بررسی و بازشناسی می‌شود. هدف اصلی این مقاله ارائه نتایج مطالعه واحه به‌مثابه «الگوی زیستی پایدار در مناطق گرم و خشک» و نیز معرفی برخی ویژگی‌ها و جلوه‌های بصری محیط، «روح مکان» (Norberg-Schulz 1991)، بوم‌گرایی و نهایتاً ارزش‌های پوشیده در پردازش سیمای طبیعی و مصنوع این پدیده است. بنابراین، در این مقاله از دیدگاه معماری و طراحی منظر، ضمن ارائه برخی نتایج مطالعه واحه به‌مثابه مهم‌ترین کانون حیات در سرزمین‌های گرم و خشک، تعریف نسبتاً جامعی از آن ارائه می‌شود. همچنین برای شناخت بیشتر واحه (به‌مثابه الگوی زنده زیست‌بومی) از یک‌سو به پایداری این پدیده به‌مثابه نظام حاکم بر منظومه‌ای از اجزای گوناگون بوم، فرهنگ، اجتماع و اقتصاد و از سوی دیگر به جنبه‌های بصری و مفهومی معماری منظر در آن توجه شده است؛ جنبه‌ها و مفاهیمی که از یک طرف به راز پایداری اشاره دارند و از طرف دیگر به شناسایی ویژگی‌های درخور معماری و طراحی منظر خاص مناطق گرم و خشک کمک می‌کنند. به نظر می‌رسد با ارائه چنین موضوعاتی در متون معماری و معماری منظر می‌توان ضمن توسعه حوزه‌های مشترک میان رشته‌ها، بستر مناسبی برای تعدیل برخی مشکلات و کاستی‌های شناخته‌شده در زمینه پردازش محیط و منظر زیست‌بوم‌های بالا فراهم کرد. همچنین نتایج مطالعاتی از این دست ممکن است زمینه‌ساز تدوین اصول و خصیصه‌های آموزنده از الگوهایی همچون «الگوی واحه» (تقوائی 1383) و طرح پرسش‌های تحقیقی در حوزه معماری و معماری منظر باشد. به‌علاوه، چنین مبحثی ممکن است توجه بیشتر به جنبه‌های مختلف بوم‌شناختی و قابلیت‌های طبیعی را در ارتباط با معماری و طراحی منظر سکونتگاه‌های روستایی و شهری مناطق گرم و خشک نیز به دنبال داشته باشد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله واحه
عنوان انگلیسی
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله سيدحسن تقوائي |


نشانی اینترنتی http://sofeh.sbu.ac.ir/article/download/30871/8474
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/933/article-933-1920069.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات